သတင်း ထုတ်ပြန်ချက် – ကပ်ရောဂါ‌‌‌ကြောင့် စီးပွားရေး ကျဆင်းနေချိန်အတွင်း မည်သည့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားကိုမျှ ချန်လှပ်ထားခြင်း မရှိစေရန် ထိုင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့ ကြိုးပမ်း

၂၀၂၀ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ (၁၆) ရက်

သတင်း ထုတ်ပြန်ချက် – ကပ်ရောဂါ‌‌‌ကြောင့် စီးပွားရေး ကျဆင်းနေချိန်အတွင်း မည်သည့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားကိုမျှ ချန်လှပ်ထားခြင်း မရှိစေရန် ထိုင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့ ကြိုးပမ်း

၂၀၂၀ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ (၁၅) ရက်နေ့တွင် မဲခေါင်‌‌ဒေသ ရွှေ့ပြောင်းသွားလာခြင်းဆိုင်ရာ ကွန်ရက် (Mekong Migration Network – MMN) နှင့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ၏ အခွင့်အရေးမြင့်တင်ခြင်း လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်နေကြသော လူမှုအဖွဲ့အစည်းများပူးပေါင်းကာ စကား၀ိုင်းဆွေး‌နွေးပွဲ တရပ်အား Foreign Correspondents’ Club Thailand (FCCT) တွင် ကျင်းပခဲ့ကြသည်။ အဆိုပါ စကား၀ိုင်းဆွေး‌နွေးပွဲတွင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား တစ်ဦး၊ ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံရှိ လူမှု အဖွဲ့အစည်းများမှ ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ အလုပ်သမားရေးရာ ၀န်ကြီးဌာန ကိုယ်စားပြု ကိုယ်စားလှယ် တို့မှ ဦးဆောင် ဆွေးနွေးပြီး ကပ်ရောဂါ ကာလအတွင်း မူ၀ါဒပိုင်းဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှုနှင့် အဆိုပါ တုံ့ပြန်မှု‌ကြောင့် ရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများနှင့် ၄င်းတို့၏ မိသားစု၀င်များတွင် ကြုံတွေ့ရသော တက်ရောက်မှုများအား ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ စကား၀ိုင်း ဆွေးနွေးပွဲအား MMN ကိုယ်စားပြု Ms. Pranom Somwong မှ ကြိုဆို နှုတ်ခွန်းဆက်သခြင်းနှင့် ဦးဆောင် ဆွေးနွေးမည့်သူများအား မိတ်ဆက်ပေးခြင်းဖြင့် အစပြု ခဲ့သည်။

စကား၀ိုင်းဆွေးနွေးပွဲတွင် Mr. Tanadej Panyawiwattanakorn ထိုင်းနိုင်ငံ အလုပ်သမားရေးရာ ၀န်ကြီးဌာနမှ ရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများသည် ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း မတူညီသော အထောက်အထားများအား သက်တမ်းတိုးကာ တရား၀င် နေထိုင်ခွင့် ရှိ‌ကြောင်း ဆွေး‌နွေး တင်ပြခဲ့သည်။ “ထိုင်း အာဏာပိုင်များမှ မူရင်းနိုင်ငံများနှင့် ပူးပေါင်းကာ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား ကူညီရန် အသင့်ဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ ကပ်ကာလအတွင်း နယ်စပ်များ ပိတ်ပင်ထားရမှုကြောင့် ရှေ့မဆက်နိုင်ပဲဖြစ်နေသည်” ဟု၄င်းက ဆိုသည်။

ဒုတိယအနေဖြင့်၊ MMN ၏ ‌‌ဒေသဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးမှူး (Regional Coordinator) ဖြစ်သော Ms. Reiko Harima မှ မကြာမှီ ထုတ်‌‌ဝေမည့် ကပ်ကာလအတွင်း ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှုဆိုင်ရာ သုတေသနတွင် ပါရှိသည့် ပဏာမ တွေ့ရှိချက်များကို တင်ပြခဲ့သည်။ Ms. Reiko Harima မှ လက်ရှိ အခြေအနေတွင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ နေရပ်ပြန်ရန် (သို့) ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ဆက်လက်နေထိုင်ရန် ဆုံးဖြတ်ချက်ချရာတွင် လွမ်းမိုးမှု ရှိသည့် ရှုပ်ထွေးသော အ‌ကြောင်းရင်းများကို အဓိကထား တင်ပြခဲ့သည်။ အဆိုပါ ရှုပ်ထွေးသော အ‌ကြောင်းအရင်းများမှာ – မိသားစု လိုအပ်ချက်များ၊ စီးပွားရေး လိုအပ်ချက်များ၊ ကျန်းမာရေး လိုအပ်မှု၊ ပတ်သက် ဆက်နွယ်နေမှုနှင့် လက်တွေ့ကျ စဥ်းစားရန် လိုအပ်သော နယ်စပ် ပိတ်ပင်မှု နှင့် အနာဂါတ် မျှော်မှန်းချက် တို့ဖြစ်သည်။ Ms. Reiko Harima မှ နိဂုံးချုပ်နေဖြင့် မူ၀ါဒ ရေးဆွဲသူများမှ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ၏ အမြင် သဘောထားနှင့် အခက်အခဲများပါ၀င်သည့် အလုံးစုံ လွမ်းချုံသော မူ၀ါဒများရေးဆွဲရန် တိုက်တွန်း ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား တစ်ဦးဖြစ်သည့် မဆုမြတ်လှိုင်မှလည်း ၎င်းကြုံတွေ့ရသည့် ကပ်ကာလအတွင်း အခက်အခဲများကို ဆွေးနွေး တင်ပြခဲ့သည်။ အလုပ်ရှင်နှင့် အငြင်းပွားမှုဖြစ်ကာ ကပ်ရောဂါ မစမှီပင် အလုပ်ထုတ်ခံရခြင်း‌ကြောင့် ကပ်ရောဂါ ကာလအတွင်း ကြုံတွေ့ရသည့် အခက်အခဲများကို တင်ပြခဲ့သည်။ ၎င်းအနေဖြင့် ကပ်ရောဂါကြောင့် စီးပွားရေး အကြပ်အတည်းဖြစ်သည့်အတွက် အလုပ်သစ်ရရန် ခက်ခဲ သည်သာမကပဲ အလုပ်ရှင်နှင့် အခြေခံ လုပ်အားခရရန် တောင်းဆိုအငြင်းပွားမှုတွင် ပါ၀င်ခဲ့ခြင်းကြောင့် အထည်ချုပ်စက်ရုံးများမှ ၎င်းအား နာမည်ပျက် စာရင်းသွင်းထားကာ အခြားစက်ရုံးများတွင်လည်း အလုပ်ရရန် ခက်ခဲခဲ့သည်။ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းများတွင် အလုပ်ရရန် ခက်ခဲခြင်းကြောင့် မဆုမြတ်လှိုင်သည် အခြားသော လုပ်ငန်းများဖြစ်သည့် စိုက်ပျိုးရေး ကဏ္ဍများတွင် အလုပ်လျှောက်ထားသော်လည်း အလုပ်ရှင်များမှ အမျိုးသား အလုပ်သမားများသာ အလိုရှိခြင်းကြောင့် အလုပ်မရခဲ့ပေ။ ယခုလက်ရှိ အချိန်အထိ အသက်ဆက် နေနိုင်ခြင်းမှာလည်း လူမှုကူညီရေး အဖွဲ့အစည်းများ၏ အကူအညီများကြောင့်ဖြစ်သည်။ အခက်အခဲများသည် ဤမျှ မကပဲ အထောက်အထား လက်မှတ် သက်တမ်းတိုးရန် အချိန်နီးကပ်လာခြင်း သည်လည်း သူမအတွက် ကြီးမားသည့် စိန်ခေါ်မှု တရက်ဖြစ်နေသည်။ “အလုပ်သမား အများစုက ပွဲစားနဲ့ လက်မှတ် သက်တမ်းတိုးကြတယ်။ ပွဲစားခ မတတ်နိုင်တဲ့သူတွေကတော့ သက်တမ်းမတိုးနိုင်ပဲ လက်မှတ် သက်တမ်းအကုန်ခံကြရတယ်” ဟု မဆုမြတ်လှိုင်က ဆိုသည်။ ဤကဲ့သို့ အခက်အခဲများနှင့် စိန်ခေါ်မှုများအပြင် မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း အလုပ်အကိုင်ရှားပါးနေမှုကြောင့် တနေ့တွင် လုပ်ငန်းများ ပြန်လည်အဆင်ပြေလာကာ မိသားစုအား ပြန်လည် ထောက်ပံ့နိုင်မည်ဟုမျှော်လင့်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံတွင်ပင် ဆက်လက်နေထိုင်ရန် ဆုံးဖြတ်ထားသည်။

MMN ၏ ပူးပေါင်း သုတေတန စီမံကိန်းတွင် ပါ၀င်သည့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံမှ Legal Support for Children and Women ၏ အလုပ်အမှုဆောင် ဒါရိုက်တာ Mr. Sokchar Mom မှလည်း ကမ်ဘောဒီးယား အစိုးရ၏ ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ကမ္ဘောဒီးယား ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား ပေးအပ်သော အကူအညီများအကြောင်းနှင့် အဆိုပါအကူအညီ ပေးရာတွင် တွေ့ရသည့် ကွာဟမှုများကို တင်ပြဆွေးနွေးခဲ့သည်။ Mr. Sokchar Mom ၏တင်ပြမှုတွင် ကမ်ဘောဒီးယား အစိုးရမှ စီစဥ်ဆောင်ရွက်ပေးသည့် သံရုံးမှတဆင့် သတင်းအချက်အလက်မျှ‌ဝေပေးခြင်းသည် ရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများအတွက် လွန်စွာ အထောက်အကူပြုသော်လည်း အထောက်အထားပြုလုပ်ရာတွင် ကူညီပေးခြင်းနှင့် ကပ်ရောဂါ ကာလအတွင်း ထိုင်းနိုင်ငံတွင်း ပိတ်မိကာ အစားအစာများ လိုအပ်နေသည့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား အရေးပေါ် အကူအညီပေးခြင်းတို့တွင် အားနည်းနေသေးသည်သာမက ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုနှင့် ကြုံရနိုင်သော ကမ်ဘောဒီးယား ရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများအား အကူအညီ ပေးရာတွင် လွန်စွား အားနည်းနေသေးကြောင်း တွေ့ရသည်။ မူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာ ကွာဟနေမှုအတွက် Mr. Sokchar Mom က “ကပ်ရောဂါ ကာလအတွင်း ကျနော်တို့ တွေ့ရတာကတော့ ကမ္ဘောဒီးယား အစိုးရအနေနဲ့ မိမိနိုင်ငံသားတွေကို ဘယ်လို ကူညီသင့်တယ်ဆိုတဲ့ တိကျရှင်းလင်းတဲ့ အစီအစဥ်တွေ ချမှတ်ထားတာ မရှိဘူး” ဟုဆိုသည်။ Mr. Sokchar Mom မှ အနာဂတ်တွင် အလားတူ အခက်အခဲများ မကြုံတွေ့စေရန် ကမ်ဘောဒီးယားအစိုးရမှ အလုံးစုံ လွမ်းခြုံသော မူဝါဒ တရပ် ချမှတ်ရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၊ MAP ဖောင်ဒေးရှင်း၏ အလုပ်အမှုဆောင် ဒါရိုက်တာ Mr. Brahm Press မှလည်း MMN ၏ ပူးပေါင်း သုတေတန စီမံကိန်းတွင် ပါ၀င်သည့် အကြံပြုချက်များကို အဓိကထား တင်ပြခဲ့သည်။ Mr. Brahm Press မှ “များစွာသော  ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများသည် ထိုင်နိုင်ငံကို မိမိ၏ ဌာနေ အရပ်အဖြစ်ခံယူကြသည်” ဖြစ်ကာ ထိုင်းအစိုးရအနေဖြင့် ကပ်ရောဂါ ကာလအတွင်း ကူညီထောက်ပံ့မှုများပေးအပ်ရာတွင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား များအား ချန်လှပ်ထားခြင်း မရှိစေရန် တိုက်တွန်း အကြံပြုခဲ့သည်။ ၎င်းအနေဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လူမှုဖူလုံးရေး စနစ်၏ အားနည်းချက်များဖြစ်သော ရှုပ်ထွေး ရှည်လျားသည့် လုပ်ဆောင်ချက်များ၊ လူမှုဖူလုံရေး ရရှိရန် လျှောက်ထားရာတွင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ တတ်သိသော ဘာသာစကားမပါဝင်ခြင်း၊ အချိန်ပိုင်း အလုပ်သမားများနှင့် အထောက်အထားမရှိသော ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများမှ လူမှုဖူလုံရေးရရှိရန် လုံးဝမဖြစ်နိုင်ခြင်း သာမက အဆိုပ်လူမှုဖူလုံရေး စနစ်သည် အလွတ်တန်း စီးပွားရေး (Informal Economy) များတွင် လုပ်ကိုင်နေသော ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား အများစုအတွက် မပါ၀င်ခြင်း စသည်များကို ပြင်ဆင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း ထောက်ပြ ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

နိဂုံးချုပ်အနေဖြင့် MMN ကိုယ်စားပြု Ms. Pranom Somwong မှ ထိုင်းနိုင်ငံရှိ (၄) သန်းသော ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကို ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လူမှုဖူလုံရေး စနစ်တွင် ထည့်သွင်းပါဝင်စေရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ၎င်းမှ “ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများဟာ လူမှုအတိုင်းအဝိုင်းအတွက် အမာခံ ကျောရိုးများဖြစ်ကြပေမယ့် သူတို့တွေဟာ ယာယီ အလုပ်သမားများအနေဖြင့်သာ အသိအမှတ်ပြုခံနေကြရတယ်။” Ms. Pranom Somwong မှ MMN အနေဖြင့် ရှေ့ဆက်တွင် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနများနှင့် လက်တွဲကာ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ၏ အခွင့်အရေးမြင့်တင်ရန် ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားလို‌ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

စကား၀ိုင်းဆွေးနွေးပွဲအပြီး အမေး-အဖြေ ကဏ္ဍတွင် ဦးဆောင်ဆွေးနွေးသူများမှ အလုံးစုံ လွမ်းခြုံသော မူဝါဒများ ‌ရေးဆွဲရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ အထောက်အထားများ ပြုလုပ်ပေးရာတွင် ရိုးရှင်းသော စနစ်ဖြစ်ရန် လိုအပ်ကြောင်းနှင့် အခြားသော ကူညီထောက်ပံ့မှုများ အပါအဝင် COVID-19 ကာကွယ်ဆေး ရရှိပါက မည်သည့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားကိုမျှ  ချန်လှပ်ထားခြင်း မရှိစေရန် ထပ်လောင်း ဆွေး‌နွေးတင်ပြကာ စကားဝိုင်းဆွေးနွေးပွဲအား အဆုံးသတ်ခဲ့ကြသည်။

မဲခေါင် ရွှေ့ပြောင်းသွားလာခြင်းဆိုင်ရာ ကွန်ယက် (MMN) အကြောင်း

မဲခေါင်ရွှေ့ပြောင်းသွားလာခြင်းဆိုင်ရာ ကွန်ယက် (MMN) ကို ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့ပြီး လူထုအခြေပြု အဖွဲ့အစည်းများနှင့် သုတေသန အင်စတီကျူးရှင်းများ ပါ၀င်သော မဟာမဲခေါင် ‌ဒေသခွဲ (GMS) အတွင်းရှိ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ အားလုံး၏ အခွင့်အရေးများ ကာကွယ်ခြင်းနှင့် မြှင့်တင်ခြင်း လုပ်ငန်းများကို အတူတကွ လုပ်ဆောင်နေသည့် ဒေသခွဲ ကွန်ယက်တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ MMN သည် ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်သည့် သုတေသနများ၊ စည်းရုံးလှုံ့ဆော်မှုများ၊ စွမ်းရည်မြှင့်တင်ရေးနှင့် ကွန်ယက် ချိတ်ဆက်ခြင်း ကဏ္ဍများကို ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါသည်။ MMN ၏ အဖွဲ့၀င်များသည် မူရင်းနိုင်ငံနှင့် ဆိုက်ရောက်နိုင်ငံ နှစ်ခုစလုံးတွင် လုပ်ဆောင်လျက်ရှိပြီး နယ်ပယ်ကဏ္ဍအလိုက် ထူးခြားသည့် ကျွမ်းကျင်မှုများ ရှိကြလျက် အခြေခံ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများနှင့်လည်း နီးကပ်စွ ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက် နေသူများ ဖြစ်ကြပါသည်။ MMN အကြောင်းကို ပိုမိုသိရှိလိုပါက ကျေးဇူးပြု၍ MMN ၏ အင်တာနက် စာမျက်နှာ www.mekongmigration.org တွင် လေ့လာနိုင်သည်။

ဆက်သွယ်ရန်-

Ms. Reiko Harima, MMN ဒေသဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးမှူး (အင်္ဂလိပ် နှင့် ဂျပန် ဘာသာ): reiko@mekongmigration.org

Mr. Brahm Press, အမှု‌ဆောင် ဒါရိုက်တာ, MAP Foundation (အင်္ဂလိပ် နှင့် ထိုင်း ဘာသာ): brahm.press@gmail.com

Mr. Sokchar Mom, အမှုဆောင် ဒါရိုက်တာ, Legal Support for Children and Women, Cambodia (ခမာ နှင့် အင်္ဂလိပ် ဘာသာ): sokchar_mom@lscw.org; ဖုန်း +855 12943767

Ms. Yanin Wongmai, MMN စီမံကိန်း တာဝန်ခံ (ထိုင်း နှင့် အင်္ဂလိပ် ဘာသာ): yanin@mekongmigration.org; ဖုန်း +66 (0)860918186

MMN အတွင်းရေးမှူးများရုံး + 66 (53) 283259